Zaburzenie obsesyjno-kompulsywne (dawnej nerwica natręctw) jest zaburzeniem lękowym. Obsesjami nazywamy doświadczane przez pacjenta myśli, zwykle o nieprzyjemnym charakterze, którym próbuje on bezskutecznie się przeciwstawiać. Kompulsje zaś są przymusowymi czynnościami oraz rytuałami powtarzanymi wielokrotnie, aby zapobiec jakimś zagrażającym wydarzeniom, do których w przekonaniu pacjenta mogłoby dojść, jeśli zaniechałby wykonania danej czynności, co łączy się z odczuwaniem silnego lęku. Częstym rytuałem jest na przykład kompulsywne mycie rąk, w obawie przed zarazkami, ale może to być również czynność umysłowa, jak odliczanie, powtarzanie słów w myślach. Obsesje powodują wzrost napięcia, które osoba chora próbuje zredukować poprzez realizację kompulsji, dających chwilową ulgę. Objawy zaburzenia zwykle wzmacniają się w sytuacji stresu. U najmłodszych dzieci nie występują obsesyjne myśli a wyłącznie natrętne zachowania. Dzieci (w przeciwieństwie do dorosłych cierpiących na to zaburzenie) nie mają poczucia nieracjonalności swojego zachowania.
Należy pamiętać, że podczas prawidłowego rozwoju występują pewne zachowania przypominające objawy zaburzenia. Na przykład dzieci w wieku przedszkolnym często powtarzają pewne rytuały związane z zasypianiem lub jedzeniem, które ułatwiają im porządkowanie, rozumienie rzeczywistości i wpływają na poczucie bezpieczeństwa. Nigdy jednak zachowania te nie zakłócają funkcjonowania. U dzieci z zaburzeniem obsesyjno kompulsywnym natrętne myśli wywołują bardzo silny lęk, a kompulsje uniemożliwiają codzienne życie i rozwój
Objawy zaburzenia obsesyjno-kompulsywnego u dzieci:
- bardzo silne koncentrowanie się na jakimś zagrożeniu (powszechne są myśli o brudzie i zakażeniu, chorobie własnej lub kogoś bliskiego)
- ciągłe wątpliwości, czy czynność została wykonana poprawnie (np. dziecko kilkakrotnie sprawdza, czy lalki są ułożone w równym rzędzie; wiele razy wstaje z łóżka, by sprawdzić, czy kapcie są ustawione zgodnie z rytuałem)
- dziecko poświęca dużo czasu na układanie przedmiotów, liczenie,
- przywiązuje nadmierną wagę do porządku, symetrii, precyzji,
- zbyt bardzo koncentruje się na szczegółach,
- może mieć silną potrzebę zapamiętywania obiektywnie mało ważnych informacji,
- zdarzają się agresywne myśli i zachowania,
- osoba doświadcza lęku, napięcia, ale także przygnębienia, może pojawić się obniżenie nastroju,
