Leczenie lęku separacyjnego u dziecka
Zaburzenie to objawia się nadmiernym, niepohamowanym lękiem związanym z sytuacją oddzielenia od osoby, z którą dziecko jest mocno związane (matka lub inny opiekun najczęściej przebywający z dzieckiem). Charakterystyczne jest uporczywe zamartwianie się o życie i bezpieczeństwo najbliższej osoby. Pojawiają się koszmary senne i oczekiwanie zasypiania w towarzystwie rodzica. Bardzo często występują dolegliwości somatyczne (np. bóle brzucha, bóle głowy, biegunki), które są konsekwencją chronicznego lęku oraz dają wtórną korzyść dziecko jako chore nie idzie do przedszkola lub szkoły, dzięki czemu unika separacji od rodzica. Dziecko z lękiem stara się zapobiegać rozłące, w pewnym sensie tyranizując ukochaną osobę (chce zawsze być blisko niej, nie pozwala oddawać się pod opiekę innym ludziom, uniemożliwia rodzicowi wyjście z domu, płacząc, krzycząc lub prosząc, dąży, by rodzic wszędzie je ze sobą zabierał). Wypunktowane poniżej objawy lęku separacyjnego są najczęściej występującymi oznakami, jednak zawsze należy wziąć pod uwagę, że lęk ten może manifestować się również w inny sposób.
Źródeł powstawania patologicznego lęku separacyjnego upatruje się w genetyce oraz czynnikach środowiskowych: dziecko ma biologiczną skłonność do silnego odczuwania strachu oraz może wyuczać się reakcji od lękowych opiekunów. Bardziej narażone na wystąpienie objawów lęku separacyjnego są dzieci rodziców chorujących na depresję lub zaburzenia lękowe. Traumatyczne zdarzenia, jak śmierć lub zagrożenie życia kogoś z krewnych, pobyt dziecka w szpitalu itp. mogą poprzedzać pojawienie się objawów lęku separacyjnego.
W życiu dziecka istnieją momenty, gdy w sposób rozwojowy odczuwa ono lęk separacyjny i protestuje przeciwko oddzieleniu od rodzica. O tym, że mamy do czynienia z zaburzeniem świadczy nasilenie lęku, czas jego utrzymywania się, nieadekwatność do wieku oraz stopień ograniczającego wpływu na życie dziecka. Lęk separacyjny jako zaburzenie można rozpoznać już między 2 a 5 rokiem życia. Nie poddany terapii, nasilający się lęk prowadzi do zachowań regresywnych i poważnych zaburzeń w procesie dojrzewania emocjonalnego i społecznego, ponieważ uniemożliwia dziecku normalne funkcjonowanie i rozwój. Im wcześniej zostanie podjęte leczenie, tym większe są szanse na całkowite ustąpienie objawów.
Objawy lęku separacyjnego u dzieci:
- Bardzo silny niepokój w momencie oddzielenia od najbliższej osoby lub gdy dziecko przewiduje, że taka sytuacja nastąpi
- W sytuacji rozłąki mogą pojawiać się objawy paniki lub atak złości
- Jeśli może, za wszelka cenę stara się utrzymywać kontakt z oddalonym rodzicem (np. bez przerwy do niego dzwoni)
- Dziecko dąży do tego, aby przebywać jak najbliżej rodzica (czasem do tego stopnia, że podąża za nim krok w krok)
- Nadmierne zamartwianie się o bezpieczeństwo najbliższych członków rodziny
- Nadmierne zamartwianie się własnym bezpieczeństwem (strach przed zagubieniem się, porwaniem, wypadkiem itp.)
- Pojawiają się zaburzenia snu dziecko ma kłopoty z zaśnięciem, w nocy wybudza się, często budzi się wystraszone, ma koszmary senne (zwykle na temat rozłąki z najbliższą osobą)
- Dziecko może odmawiać spania w swoim łóżku lub wymusza, aby rodzic spał z nim
- Boi się zostawać samo
- Może nie chcieć chodzić do przedszkola lub szkoły (przy próbie pozostawienia go, reaguje płaczem, krzykiem, złością)
- Uskarża się na różne dolegliwości fizyczne (np. bóle brzucha, bóle głowy, bóle kostno-mięśniowe, nudności), co może się nasilać przed przewidywaną rozłąką lub w momencie separacji od rodzica
